Sinds de Russische inval in Oekraïne hebben enkele honderden gevluchte Oekraïners een veilig onderkomen gevonden in Bezuidenhout, eerst in het vroegere Conservatorium, sinds maart in SoZa. Hoe hebben zij de opvang ervaren, wat doen zij om de draad van hun leven weer op te pikken en hoe kijken zij naar de toekomst? Ruim een jaar geleden vluchtten Mariya Kalytyak en Osja Dobrovolska met hun kinderen allebei vanuit de West-Oekraïense stad Lviv voor de oorlog, om uiteindelijk in Bezuidenhout te belanden. Mariya was professioneel zangeres in het Galician Academic Chamber Choir, tot zij na de geboorte van haar zoon Yarema haar carrière tijdelijk stopte. De oorlog zette haar leven volledig op zo’n kop. “Ik heb zes maanden lang niets kunnen doen om van het leven te genieten, zelfs niet naar muziek luisteren. Ik was alleen maar geïnteresseerd in het laatste nieuws uit Oekraïne.” In Bezuidenhout verbleven moeder en zoon eerst in het Hotel NH Den Haag, tot zij terecht konden in het Conservatorium, dat door het Leger des Heils ijlings gereed was gemaakt voor de opvang van vluchtelingen. “Mensen zeiden wel tegen me: je moet doorgaan met leven, iemand zien die je kan helpen. Maar met de zorg voor mijn zoon had ik nergens anders tijd voor. Hij gaat inmiddels wel naar de kinderopvang bij Wondersteboven. Aanvankelijk dacht ik niet eens aan school voor hem, alleen maar aan teruggaan.”

Osja Dobrovolska, die in Oekraïne werkte als binnenhuisachitect en fotograaf, was met haar man Vladislav Artyukhov en kinderen Eva en Erik recent van Kyiv naar Lviv verhuisd, toen de Russen binnenvielen. Zij prijst zich gelukkig dat zij met haar kinderen een half jaar werd opgevangen door een zorgzaam gezin in Voorburg. “Wij hadden het daar luxe. Die mensen regelden van alles, hadden op iedere vraag een antwoord en vonden ook een heel goede school voor de kinderen, de Professor Casimirschool.” Omdat zij de kinderen per se op die school wilde houden, gaf zij aan het Conservatorium de voorkeur boven een andere opvanglocatie. “Die afstand was met de oude bakfiets die ik had aangeschaft niet te doen.”

 

Koude douche

De verhuizing van een hotel naar het Conservatorium was voor Mariya om te beginnen een ijskoude douche. “Er was geen keuken, de douches waren nog niet klaar en er waren problemen met de elektriciteit, waardoor het erg koud was.” Gewend aan de luxe van haar gastgezin in Voorburg accepteerde Osja de overgang later filosofisch. “Je kan eten, slapen en hebt een dak boven je hoofd, al is het natuurlijk vervelend dat er een gebrek aan privacy is en je elke keer moet wachten om te kunnen douchen en naar het toilet te gaan.” “Als je eenmaal je plek hebt gevonden, accepteer je het”, heeft Mariya ervaren. “Uiteindelijk wennen mensen overal aan.”

Omdat het Conservatorium gesloopt gaat worden, volgde deze maand een nieuwe verhuizing naar SoZa. Mariya”: “We wisten dat we daar niet langer konden blijven, maar als je ergens net gesetteld bent en het een beetje als thuis voelt, is dat wel vervelend. En je vraagt je af hoe die nieuwe plek er dan uit zal zien.” Vooral dat hield alle bewoners bezig, vertelt Osja. “Iedereen wilde graag informatie krijgen, foto’s zien, maar door alle drukte lukte dat niet.” Toen zij met kinderen en haar inmiddels ook in Nederland gearriveerde man Vlad (ook architect) net haar nieuwe stek in SoZa had betrokken, kreeg zij daar een andere ruimte aangeboden. “Die is twee keer zo groot, dus wij waanden ons plotseling in wonderland.”

KIinkt als Chinees

Vanuit hun nieuwe onderkomen is Osja druk bezig een volgende stap in haar leven te zetten. “Dat het hier behelpen is, stimuleert mij om werk te vinden en een eigen huis.” Zij hoopt snel te beginnen met lessen Nederlands op het Mondriaan. “Ik ben al begonnen met online lessen. Na een jaar in Nederland is het in ieder geval al cool dat ik Nederlands kan verstaan, want in het begin klonk het voor ons als Chinees.” Wordt Osja bij de zorg voor de kinderen nu geholpen door Vlad, voor Mariya in haar eentje is het nog steeds een dagtaak. “Mijn zoon heeft mij nu alleen maar meer nodig, wil ook niet meer alleen slapen.” “Alle kinderen doen hier gek”, is de ervaring van Osja. “Ik kan pas wat plannen, als zij naar school zijn. Die tijd moet je daarom direct benutten, aan micromanagement doen, zoals mijn man zegt.”

Terugkeer of vertrek

Mariya werd na de komende zomer eigenlijk al terug verwacht bij haar Galician Academic Chamber Choir, omdat haar ouderschapsverlof dan afloopt. “Ik hoop dat de situatie niet slechter wordt en het dan rustig zal zijn, want ik mis het leven in Lviv enorm.” Ze houdt nog wel een slag om de arm, omdat de voortdurende hoop op een terugkeer eerder steeds  wreed werd verstoord, de laatste keer omdat Russische raketaanvallen Lviv en andere steden in kou en duisternis hulden. Na Pasen wordt zij wel tijdelijk herenigd met haar echtgenoot, die als professioneel zanger nu door Duitsland tourt. “Wij hebben hem in januari ook al drie dagen gezien en mijn zoon heeft daarvan genoten.”

Dankbaar voor de steun die zij hebben gekregen van Nederland, de gemeente Den Haag en staf en medewerkers van het Leger des Heils denken Osja en Vlad nu niet aan een terugkeer naar het land waar hun vrienden en ouders zijn achtergebleven. “Met onze kinderen willen wij door met ons leven, hier als het kan of anders in een ander land.” Dat zij al gewend waren zich aan te passen, helpt daarbij. “Wij hebben twee jaar in Engeland gewoond, toen Vlad zijn universitaire graad in Oxford haalde. Wij waren al erg flexibel en dat maakt het ook makkelijker om ergens te vertrekken.”

Tekst: Roeland Gelink