Boekhandel de Atlas, Colignystraat
Bakkerij Boheemen, Laan van NOI 225
Van Buuren Comestibles, Colignystraat 24
Slager P Slootweg, Laan van NOI
Kruidenier van Dijck, Sibergstraat
Kaaswinkel Fa. Wed. L de Groot, Maetsuyckerstraat
Zuivelwinkel Fa. van Meggelen, Theresiastraat
Melkinrichting van Van der Loos, Bezuidenhoutseweg
Drogisterij van Schragen, Rijklof van Goensstraat
Schoenmaker M. Sjardijn, Zwaardecroonstraat
Stijnman’s broodbakkerijen, De Sillestraat
Bioscoop Du Midi, Carpentierstraat
Stoomwasscherij Edelweiss, Schenkstraat 72 76 /84
Boekhandel de Atlas
De Atlas Boekhandel zo schrijft mevrouw Magda van Raamt was oorspronkelijk een bestelkantoor voor drukwerk van drukkerij “de Atlas” in de Piet Heinstraat. De eigenaars, de heer en mevrouw Rensen, vonden een mooi pand in de Louise de Colignystraat nr. 61, waarin zij kantoorboekhandel, boekhandel en uitleen-bibliotheek “De Atlas” vestigden.
Op 1 juli 1937 werd mevrouw L. Hardus aangesteld als bedrijfsleidster.
Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in 1940 braken zware tijden aan voor “de Atlas”. Het aanvullen van voorraden van allerlei aard, zoals boeken, kantoorbenodigdheden en dergelijke werd met de dag problematischer.
Dramatisch dieptepunt was het bombardement op 3 maart 1945, waardoor vele relaties zoals leveranciers, klanten en vrienden verloren gingen.
In 1954 nam mevrouw Hardus de zaak over. Onder haar bezielende leiding groeide het bedrijf uit tot een hoog gewaardeerde en gezellige buurtwinkel met een grote vaste klantenkring. Al snel bleek personeelsuitbreiding noodzakelijk en in 1951 maakte mejuffrouw Leni Bol haar entree, in 1954 gevolgd door Magda van Raamt en Lia Prins (beiden uit de Maystraat) en later Anneke Meerhof uit de Usselinxstraat. Het was een plezierige en hechte gemeenschap, er werd hard gewerkt en veel gelachen, ook met de klanten. Onder de klandizie bevonden zich enige zeer gerenommeerde kunstenaars, waaronder concertpianiste en pedagoge mevrouw Noske – moeder van de vermaarde eerste violist van het Residentie Orkest Willem Noske – woonachtig in de Van Imhoffstraat, en Jo van der Meent, operazangeres en pedagoge, destijds woonachtig op het Juliana van Stolbergplein. Beeldhouwster Gra Rueb had haar atelier in de Jacob Mosselstraat en werd volgens de buurtbewoners somtijds bezocht door H.K.H. Prinses Beatrix, zelf een zeer verdienstelijk beeldhouwster. Ook de bekende impresario Paul Acket behoorde tot de klantenkring, evenals het beroemde dansechtpaar Jaap Flier en Willy de la Bije die ook enige tijd in deze buurt woonden. En niet te vergeten oud-minister van Defensie mr.dr. L.N. Deckers. Op iedere verjaardag van de minister kwam de gehele Militaire Kapel in vol ornaat een aubade brengen voor zijn huis in de Louise de Colignystraat nr. 89.
De trouw van de vele klanten bleek wel toen in 1987, tegelijk met het 50-jarig jubileum van mevrouw Hardus, het doek viel voor “de Atlas”. De sluiting van de zaak ging uiteraard met vele emotionele gevoelens gepaard, zoals bijvoorbeeld mevrouw Elias zich liet ontvallen: “het is een blijde en verdrietige dag; blij vanwege de grote opkomst van de mensen en verdrietig om het afscheid. Wij zullen ons “De Atlas” met weemoed tot in lengte der dagen blijven herinneren.” De intussen (hoog)bejaarde dames Hardus, Leni Bol, Lia Prins, Hermanna en schrijver dezes treffen elkaar nog regelmatig en met veel plezier.
Van Buuren Comestibles – Louise de Colignystraat 24
Begin jaren ’50 was de eigenaar van de kruidenierswinkel de heer mr. A. van der Deure uit Bennekom. Hij was advocaat en had in
de kruidenierswinkel een zogenaamde ‘zetbaas’, de heer J. van Buuren vanaf einde jaren 40. De heer Van der Deure was onder meer voorzitter van deNederlands Christelijke Radio Vereeniging en had maatschappelijk allerlei andere functies. Op 26 maart 1957 kwam de heer Van der Deure samen met zijn vrouw om bij een auto-ongeluk door een klapband (hij had een grote Amerikaan waaronder de eerste tubeless-banden van ons land waren gemonteerd) op de A12 ter hoogte van Maarsbergen.
Na het overlijden van de heer en mevrouw Van der Deure werd de kruidenierswinkel te koop aangeboden aan mijn vader, de
heer Jan van Buuren. Hij was toen al 53 jaar oud.
De belangrijkste omzet van de winkel kwam uit het bezorgen van de boodschappen thuis bij de klanten in Voorburg, Waalsdorp en Benoorden- en Bezuidenhout. Er werden klanten gebeld en “boekjes” werden opgehaald. Het bezorgen vond eerst plaats per transportfiets (1957 -1960}
en later met een brombakfiets (1961 – 1966).
Mijn ouders hebben de kruidenierswinkel tot 1966 geëxploiteerd. Toen kwam op een avond net voor sluitingstijd een man in de winkel. Hij had een café achter station Staatsspoor en dat pand werd onteigend in verband met de uitbreiding van het station en nieuwbouw in die omgeving.
Op dat aanbod zijn mijn ouders ingegaan. Kruidenierswinkel Van Buuren heeft tot 1966 in de Louise de Colignystraat bestaan
(met dank aan Dhr Hugo van Buuren 2020)
Slager P Slootweg
Kruidenier Van Dijck, Sibergstraat hoek Loudanstraat
In de Haagsche Courant van 29 juli 2006 las Ronald van Onselen over de sluiting van weer zo’n vertrouwde degelijke middenstander die ook in deze tijd met zijn THUISMARKT een belangrijke rol voor de Bezuidenhouters vervulde. Met toestemming van de Heer Aad van Dijck nam hij het artikel uit de Haagsche Courant van 29 juli 2006 over. De foto’s die de familie Van Dijck met onder andere de VIVOwinkel aanreikten geven een beeld van de zaak in de jaren vijftig en zestig.
In 1917 begon het allemaal toen de oude heer Van Dijck grootvader van de huidige thans 65-jarige kleinzoon een kruidenierswinkel had in de Theresiastraat. Op 3 maart 1945 werd dit blok geheel weggebombardeerd. Na de oorlog in 1946 opende Van Dijck zijn nieuwe zaak waar deze tot en met 31 juli 2006 nog gevestigd was namelijk op de hoek Sibergstraat en de Loudonstraat. Nadat de oprichter de zaak aan zijn zoon overdroeg droeg deze op zijn beurt in 1961 de zaak over aan Aad van Dijck die tot evengenoemde datum de winkel heeft bestierd. 89 jaar lang heeft de familie Van Dijck service verleend op een prima wijze. 80 uur per week werkte Van Dijck in de zaak en als een “ouderwetse” middenstander alles met de hand. In de begintijd verkocht opa Van Dijck kruiden, delicatessen en fijne vleeswaren. In die tijd werden huizen tot winkels omgebouwd waardoor er een plekje ontstond voor mijn grootvader. Later na de verhuizing naar de Sibergstraat heeft de hele familie zoals toen gebruikelijk was met hart en ziel in de zaak gewerkt. De zaak bleef goed draaien en vele vertrouwde middenstanders verdwenen. Met zijn vrouw Cil, een zus en een vaste kracht maakt hij dagen van 6.00 tot 20.00. Maar voor het geld heeft hij het niet gedaan. Zijn plezier vond hij in het ouderwetse winkelierschap en het contact met de mensen die hem hun klandizie zo lang hebben toevertrouwd. Zoals zo vaak in de vijftiger en zestiger jaren kenden middenstanders de buurt, de mensen en al wat daar om ging. Met de moderne techniek heeft de kruidenier zich niet ingelaten. Van Dijck: Ik heb ooit een computer van Philips gehad, maar die heb ik ook weer weggedaan omdat dat zo’n gedoe bleek. Sindsdien nooit meer een pc gebruikt. Alles gaat handmatig. Zoals ik het heb geleerd van mijn vader. Net als vroeger
Fa. Wed. L de Groot : de speciaalzaak voor brood, boter en kaas. Joan Maetsuyckerstraat nr 178
Wie herinnert zich niet de sympathieke kaaswinkel met vooral boter, kaas en eieren. De winkel was gevestigd op de hoek van de Joan Maetsuyckerstraat nr. 178 en de Willem van Outhoornstraat. Dat was in de jaren 1951-1966. Mevrouw A.M.F. de Groot woont thans in Bodegraven en bewaart vele warme herinneringen aan haar klanten in het Bezuidenhout Als mensenmens was zij geïnteresseerd in het wel en wee van de klanten. De kaasprodukten waren erg goed. Haar echtgenoot E.T.M. de Groot die de kaas inkocht wenste uitsluitend de eerste kwaliteit kaas. Haar echtgenoot bediende zelf de klanten in het Benoordenhout waar met onder andere een Vauxhall en een Deux Chevaux bestelauto de clientèle werd bediend.
Mevrouw De Groot schrijft nog het volgende: “ Zo begon het: Mei 1951 kwamen wij uit het kleine slingerdorp Stompwijk bestaande uit 800 inwoners naar de grote stad Den Haag in het Bezuidenhout. Ik begon een winkel en mijn man een bezorgingswijk in het Benoordenhout. Wij verkochten boter, kaas en eieren. Wat was ik nerveus die eerste dagen in de winkel maar bij nader inzien zat het in mijn vingers en ik genoot met volle teugen. Ik verkocht goed. Bovendien was ik dol op de klanten en niet te vergeten de kinderen die gaf ik altijd een stukje kaas. In het Bezuidenhout waren wel 50 kruideniers en melkhandels die boter, kaas en eieren verkochten. Van de Schenkkade tot aan de Bezuidenhoutseweg maar bij mij stonden zij vaak in de rij. Er waren geen nummerapparaten, als gevolg waarvan wel eens een fikse ruzie ontstond. Ik gaf ze dan wat mee en het was weer gesust.
Ook rekende ik wel eens een dubbeltje meer voor klanten die het goed konden betalen maar mensen met weinig geld kregen de kaas voor de helft van de prijs. Een anekdote is dat dinsdagmorgen de klanten in de rij al om half zeven stonden te wachten. Dan kwam de eierboer van de Veluwe met kneusjes (kapotte eieren). De klanten kregen die voor de halve prijs. Onze sterke zijde was eerste klas kwaliteit kaas. Mijn man deed de inkoop. Het winkelen deed ik zo graag en ik hield zo van de mensen. Intussen kregen wij vier zonen in een hele kleine woning achter de winkel. Wij waren genoodzaakt te verhuizen naar de LvNOI waar onze nieuwe winkel “De Kaaskelder” naast banketbakkerij Van Boheemen werd voortgezet.
Mijn man verhuisde met zijn groothandel naar de nieuwe kaasopslag in de De Carpentierstraat. In 1970 vertrokken wij naar Bodegraven. Kaashandel Verburg in de Theresiastraat verkoopt nog altijd “onze kaas”. De vier zonen werkten in ons uitgebreide bedrijf met computers en robot. Maar het Bezuidenhout was mijn mooiste en gelukkigste tijd. Ook in zakelijk opzicht.
Hartelijke groeten van de Kaas Familie De Groot.
Zuivelwinkel van de familie P. van Meggelen
Deze winkel was gevestigd in de Theresiastraat nr. 1. In de eerste helft van de vijftiger jaren vestigde de heer Van Meggelen zich in het Bezuidenhout en zoals de meeste van zijn collega’s ging hij in zijn melkwijk de klanten bedienen. Na een verbouwing van de oude winkel kwam in 1957 de geheel vernieuwde winkel tot stand en bevatte als nieuwigheid een geheel gekoelde toonbank vervaardigd door de firma Danckaart uit Den Haag. Vele winkeliers kwamen een kijkje nemen bij Van Meggelen.
In de buurt die door het bombardement veel open plekken kende zaten in het oude deel van de Theresiastraat sigarenwinkel Ad van der Hogen, een
broodwinkeltje met een wat wonderlijke vrouw die aan de jongelui van het Thorbeckelyceum snoepgoed verkocht. Verder stoffenzaak De Kloe en broodbakker HUS. In de Adelheidstraat troffen we de gordijnen en tapijtenzaak Noorderloos aan, slager Hooijmans, een bakker, een fietsenmaker, het schildersbedrijf De Roos, het timmerbedrijf van De Haan en Muilwijk en het taxibedrijf van Bouwer. Daarnaast had de heer Ter Kuile een school voor moeilijk lerende kinderen van gegoede ouders. De kinderen werden met de auto gebracht. Ten slotte woonde in deze straat Paul Acket de organisator van het North Sea Jazz festival. In de Derde van den
Boschstraat die toen met de Thorbecke HBS nog bestond troffen we de kolenhandel gebr. Schram, zuivelwinkel Van Ruiten, de groentewinkel van Simons en een vishal aan. In de Eerste van den Boschstraat zat een mooie ruime groentewinkel van vader en zoon
Oostendorp, een kleine boekwinkel en dameskapper Van Beek. Verderop een zuivelzaak van de familie Van Vliet die vrienden van ons zijn geworden. Tegenover de dameskapper op een kale vlakte stond een vistent en daar haalden wij lekkerbekjes 25 cent per stuk.
Een buurtbewoner die mevr Van Meggelen zich nog goed kan herinneren was Chiem van Houwenlinge die enkele huizen verder woonde en graag optrok met haar dochterje Ada. Hij ging dan met haar naar het Haagse bos op woensdagmiddag. Ook hielp hij mee op zaterdag in de melkwijk. Zijn vader had toen een chique bloemenwinkel op het Lange Voorhout. Met de geboorte van ons kind kregen wij een prachtig boeket bloemen.
Verder in de Adelheidstraat woonden de families Monnikendam met hun muzikale en artistieke zoons Vincent en Pim, de familie Frenkel Frank en de familie de Cler de ouders van Jan de Cler die in die jaren
op de radio en tv optrad. Verder zo schrijft mevrouw Van Meggelen was onze Haagse tijd tot wij naar Hilversum vertrokken een mooie tijd met goede herinneringen aan Prinsjesdag. Zo herinner ik mij de
rijtoer van de Koningin. Het regende toen heel hard en bij de hofdames had dat tot gevolg dat de opmaak van hun gezicht droop ondanks de paraplu’s. Ook de sfeer op het Voorhout, de vele autobussen uit het hele land en de rijtoeren van Koning Boudewijn, keizer Haile Selassie en de Sjah van Perzië staan mij
nog helder voor geest. Verder waren de onderlinge banden goed. Als er een kind was geboren dan kreeg iedereen cake of taart en werd even de tijd genomen voor een gezellig samenzijn.
Melkinrichting van Van der Loos Bezuidenhoutseweg 98-100
Hierbij een bijdrage van Peter van der Loos over de alom bekende melkinrichting Van der Loos. Peter schrijft het volgende. Graag beschrijf ik in het kort onze bedrijfsactiviteiten. De familie Van der Loos stamt uit 1640. Mijn ouders hadden 10 kinderen waaronder acht zoons. Grootvader woonde met vier vrijgezelle zusters in de Hekkelaan. Mijn grootvader heeft de boerderij aan de Bezuidenhoutseweg rond 1900 gekocht van de familie Hendriks. Aldaar boerde mijn grootvader en ventte hij zijn eigen melk en melkprodukten uit in het Bezuidenhout en Benoordenhout. Dit is doorgegaan tot 1945. In 1944 is mijn grootvader overleden en in dat jaar is ook de voorzijde van de melkinrichting gebombardeerd. Deze bebouwing mocht niet worden hersteld en op dat moment hebben de Duitsers de melk gestandaardiseerd dat wil zeggen dat zij bevolen dat de melk op een bepaald vetgehalte zou worden gebracht en werd de melk vervolgens naar de fabriek van Van Grieken gebracht. Dat bedrijf was op de Loosduinseweg nabij de Paul Krugerlaan gevestigd. Mijn ouders hebben tot 1961 hun bedrijf op de Bezuidenhoutseweg geëxploiteerd. Zij bezorgden de melk in de bovengenoemde wijken en in de Mariahoeve. In totaal hadden zij 18 melkwijken. Ook exploiteerden zij een groothandel met behulp van zes vrachtwagens en werd er melk bezorgd van Hoek van Holland tot Wassenaar. Daarna zijn zij doorgegaan met twee winkels namelijk de bij velen in het Bezuidenhout bekende winkel van Van der Loos in de Theresiastraat en een winkel in de Van Hoytemastraat. Nadien is het aantal winkels uitgebreid tot zes. Later in de tijd zijn de winkelactiviteiten beëindigd. De laatste winkel sloot in 2004.
Firma Bob Praalder
Wie kent niet deze gerenommeerde radiozaak die dit jaar 75 jaar bestaat. Reden genoeg om bij dit jubileum stil te staan. B(ob) T.M. Praalder stuurde een prachtige foto van de kerstetalage uit 1951. Dat was op het moment dat zijn ouders en dus ook de firma Praalder net verhuisd waren van de Theresiastraat nr. 260 naar de overzijde nrs. 159/161 op de hoek met de Hendrik Zwaardecroonstraat.
Bob Praalder beschrijft de foto en historie als volgt. Let op de antieke radio’s en de antieke verlichting. Nostalgie ten top. Hieraan was voor die tijd een enorme verbouwing van de winkel vooraf gegaan. De winkel met woonhuis was leeg gekomen, omdat de vorige eigenaar de heer Van der Vat met een damesmodezaak was verhuisd naar de hoek LvNOI/Theresiastraat. Deze hoek was een van de eerste bebouwingen die na het bombardement van het Bezuidenhout in de Tweede Wereldoorlog gereed waren gekomen. In die tijd kregen wij in onze nieuwe woning de enorme luxe van een badkamer, die reeds in de bovenwoning aanwezig was. Daarvoor werden wij zoals zovelen met ons in de teil in de keuken gewassen. In de loop van de tijd hebben wij de zaak overgenomen en verder uitgebreid tot aan de hoek met de J. Camphuijsstraat.
Inmiddels staat de derde generatie aan het roer. Het betekent dat Praalder al meer dan 50 jaar op deze plek is gehuisvest. De oprichting was in 1931 aan de Juliana van Stolberglaan ter hoogte van de fotohandel Minderman. Dit jaar 2006 bestaat de firma Praalder dus 75 jaar en is al die tijd in het Bezuidenhout gevestigd. Ik vermoed dat wij het oudste bedrijf zijn in het Bezuidenhout. Aan de overkant van ons zit een bloemenhandel, die jarenlang is gerund door de kleurrijke heer Lage(o?)rwaard bekend onder de naam Meloen. Inmiddels is er een andere eigenaar. Hetzelfde geldt voor de vishandel Theresiastraat/ hoek Hendrik Zwaardecroonstraat die jarenlang door de familie Pronk is gerund maar nu ook een andere eigenaar heeft. Daarnaast zat de herenkapper Veldhuizen.
Drogisterij van Schragen, Rijklof van Goensstraat 3
Deze drogist heeft van circa 1925 tot 1980 bestaan. De Firma Wed. C.G. van Schagen & Zn vormde eigenlijk met het naastliggende schildersbedrijf van Frits van Schagen een belangrijk bedrijf. Mevrouw Van Schagen die nog in het Bezuidenhout woont vertelde over de vele aspecten van het drogisterijbedrijf van die tijd.
De start was moeilijk. Nadat het echtpaar in 1943 was getrouwd werd in 1944 het eerste kind geboren. Doordat de heer Van Schagen apothekersassistent was kon met boeren ruilhandel plaatsvinden. In de zaak werd ook zelf gemaakte verf verkocht en ook kon men achterin de zaak een vaatje olie halen voor de oliekachel. Een ingrijpende gebeurtenis was de nieuwbouw van het pand in twee fasen. Eerst werd de buitenzijde afgebroken en herbouwd en later werd het interieur aangepakt. De aanleiding was dat door het gebruik van te korte palen in 1896 houtrot was ontstaan en de gevel dreigde weg te zakken. Dat was een hele toestand omdat de verkoop vanuit de achterkamer door moest gaan en er geruime tijd werd gekampeerd in het eigen huis. Tot 1980 heeft de drogisterij bestaan. Daarna onder meer vanwege de concurrentie van bijvoorbeeld drogist Neefjes in de Theresiastraat en de leeftijd van de heer en mevrouw Van Schagen is van een verplaatsing naar de Theresiastraat afgezien. Ook hechtte men aan de vaste clientèle.
Ing. G.J. van Schagen zoon van de drogist vertelt over het bedrijf als volgt. “Als zoon van een middenstander heb ik iets unieks meegekregen. De winkel had toch een aantal produkten die je er nu niet meer aantreft. Zo leefden we in een tijd vóór het aardgas en de kolenkachel was op zijn retour. De meeste huizen hadden één of meerdere petroleumkachels. Enkele huizen hadden op het balkon een vat staan maar de meeste mensen gingen met een kannetje petroleum halen. Wij hadden een tank met 2000 liter inhoud achter het huis liggen. Vanuit die tank moest de olie met de hand opgepompt worden in een dagtank. Vanuit die tank werd de maatcylinder gevuld welke met behulp van een trechter in het kannetje leeggegooid werd. In een jaar viel de dag voor kerst de vorst in. De reactie was dat zeer velen nog even olie gingen halen. Wij vulden aan de lopende band kannetjes. Het ergste was dat er nogal wat kannetjes niet leeg waren met als gevolg dat deze bij het vullen overliepen wat na verloop van tijd een spekgladde vloer opleverde. Op die dag hebben wij de volledige 2000 liter overgeslagen in kannetjes van 4,5 en 10 liter. Aan het eind waren we goed afgedraaid. Een ander produkt dat heden niet in die vorm verkocht wordt was een wasmiddel en bleekwater zoals lodaline en glorix. Deze werden in glazen statiegeldflessen verkocht. Deze kregen wij dus weer terug. Zij werden aangeleverd in houten kratten waar er tien in konden. Vlak voordat de groothandel ze bij ons kwam halen moesten ze op merk uitgezocht worden, een klusje voor ons. Lodaline heeft een tijdlang als reclame in haar flessen puzzlestukjes gedaan die samen een bootje of een helicopter opleverden. Deze stukjes bleven kleven in de fles en vele flessen kwamen terug met stukjes erin. Als we er een aantroffen werd hij er met water uitgespoeld. Zo hebben wij een aanzienlijke vloot gespaard. Ik moet er nog enkele hebben. Het nadeel was dat iedereen in de buurt ons kende. Zo kon je weinig kattekwaad uithalen zonder dat dit doorgebrieft werd”.
In een mail schrijft G. van Schagen nog: “Al denkend realiseer ik mij dat onze generatie uniek is. Wij hebben twee grote ombouwen van apparatuur meegemaakt, wat mij als techneut aanspreekt. Allereerst het electriciteitsnet. Tot vlak na de verbouwing van de winkel midden vijftiger jaren had Den Haag een electriciteitsnet met een spanning van 127 volt. Dit is toen overgezet naar de spanning die we nu hebben van 220 volt. Dit hield in dat alle wasmachines, kookplaatjes, lampen omgebouwd of vervangen moesten worden. Ik heb nog onze Marklintransformator met het type plaatje “geschikt voor 127 Volt”. Radio’s, scheerapparaten en dergelijke kleine apparatuur hadden destijds een schakelaar om de spanning aan te passen. Op de dag van de omschakeling zaten we zonder stroom en werd er de huizen langs gegaan om apparatuur om te schakelen en alle lampen te vervangen. Onze electrische kassa moest op de dag van overschakelen met de hand bediend worden door de zwengel een aantal keren rond te draaien. Ook konden wij onze trein niet laten rijden.
Frans Flaton vertelde zijn herinneringen over het Schildersbedrijf van Van Schagen aldus. “Ik ben van 1951 tot 1956 werkzaam geweest bij schildersbedrijf Frits van Schagen. Bij de drogisterij van Van Schagen had ik veel kontakt omdat ik achter op de werkplaats kleuren van staaltjes van klanten voor hem maakte. Bij Van Schagen kwam ook de beroemde “Koningin van Voorburg”- de poederdons – haar poeders halen. Ik zag haar fiets voor de deur destijds.
Schoenmaker M. Sjardijn
Lex Veldhuizen, zoon van Kapper (Dolf) Veldhuizen vertelde over de schoenmaker M. Sjardijn geboren in 1882. Deze vestigde zich eerst in Leiden maar kwam in 1928 in de Hendrik Zwaardecroonstraat nr. 232. Deze schoenmaker die de opa was van Lex Veldhuizen van moeders kant werd wel de goedkoopste schoenmaker van de wijk genoemd Zo repareerde hij dameshakjes voor 90 cent per paar. Tot 1972 toen al 90 jaar oud heeft hij het vak uitgeoefend. In 1975 is hij overleden. Lex heeft als kleinzoon de schoenmaker gedurende 15 jaren namelijk van 1957 tot 1972 geholpen met het wegbrengen van de schoenen. Lex leerde zo de wijk goed kennen. Iedere zaterdag was ik de hele dag daarmee bezig.
Stijnman’s broodbakkerijen, De Sillestraat hoek Lansbergestraat
Topbakker Ben Stijnman heeft een bewogen geschiedenis achter de rug.
Nadat bij het tragische bombardement op het Bezuidenhout in maart 1945 de winkel die zijn vader sedert 1932 exploiteerde op de hoek van de Agnesstraat 12 en de Albertinestraat en die in het verlengde lag van de Willem van Outhoornstraat volledig was vernield kon de verkoop direct na de oorlog in een andere winkel starten.
Dat was op de hoek van de De Sillestraat en Van Lansbergenstraat waar bakker Bogers was verdwenen. Daar was een zenuwslopende periode aan vooraf gegaan. Immers het brood moest voor de hongerende bevolking toch wel gebakken worden. Zo moest de vader van Ben Stijnman het brood bij de Stijnmanvestiging in Wassenaar bakken (dat was de winkel van de opa van Ben) om dat dan midden in de nacht per bakfiets naar zijn eigen wijk terug te rijden. Dat moest wel zo vroeg want de Wassenaarse Stijnman moest voor zijn eigen klanten in de nanacht ook aan de slag.
In De Sillestraat liep de bakkerij uitstekend. Goede kwaliteit trok veel klanten en in 1962 werd het 30-jarig jubileum van de zaak uitbundig gevierd. Ook werd een open dag voor de klanten gehouden zodat iedereen kon zien hoe dat het toeging bij het brood bakken.
Een leuke anekdote is dat op een verkiezingsdag Stijnman ook meedeed met een stembureau in zijn winkel. Op de kieslijst stonden kandidaten in de vorm van reeksen lekkernijen (kandidaatje en koffiebroodje). Op de verkiezingsdag wilde Stijnman de kiezers ook attenderen om een goede keus te maken bij de keuze van brood. Er verscheen een politie inspecteur die zei dat dat niet mocht omdat er geen vergunning voor was gevraagd. Het voorval heeft toen vele ook landelijke kranten gehaald.
En creativiteit bezat bakker Ben Stijnman zeker getuige ook zijn deelname aan broodbakkerswedstrijden en het mede-organiseren van de Stichting Echte Bakkers Gilde. Ben Stijnman was destijds de jonge voorzitter van het gilde. Rond 1980 werd de zaak gemoderniseerd en ook dat werd feestelijk ingeluid. Helaas kreeg enkele jaren laten mevr. Stijnman lichamelijke klachten en oordeelde de arts dat het niet raadzaam was het zware werk voort te zetten. De bakkerij werd verkocht aan de Amsterdamse bakker Paul Ling die de zaak na ruim tien jaren aan bakker Van Kempen heeft verkocht. Inmiddels is deze er ook enkele jaren geleden mee gestopt en is het geen bakkerij meer. De enige Stijnmanbakkerij wordt door een neef geëxploiteerd en is gevestigd in de Langstraat in Wassenaar. En dat is mooi want in het interview van Jan Joost Lindner ( Bezuidenhouters: dat was de zoon van de huisarts Lindner) dat Ben Stijnman gaf in de Volkskrant van 17 augustus 1967 zegt hij over zijn vak: “Mijn overgrootvader was bakker, zoon van een landbouwer. Mijn ooms zijn bakker, mijn broers ook. Het heeft altijd vastgestaan dat ik bakker zou worden. Mijn vader neemt nu een dagje extra vrij in de week, maar sinds 1932 heeft hij altijd geploeterd voor de bakkerij. Het personeel heeft een gewone werkweek. Maar ik maak 80 a 90 uur per week. Om drie uur op, ’s middags slapen, ’s avonds om 10 uur naar bed. Ach je werk is een heleboel waard zegt Ben Stijnman. Hij leeft vrijwel voor het brood alleen. Dat is pas een echte bakker”.
Bakkerij Boheemen – de Bosche Bollen Bakker 1953 …. (Laan van Nieuw Oost Indie 225)
Waarom Bosche Bollen
Filmbeelden : Het leven van Boheemen
Filmbeelden : Het leven van Boheemen
Filmbeelden : Laan van Nieuw Oost Indie 225 Banketbakker Bohemen. Een Bossche bol typisch Brabants?? In Den Haag denken we daar anders over. AD 22 jan 2020
Stoomwasscherij Edelweiss, Schenkstraat 72 76 /84
Artikel overgenomen uit Ha’amoud de Vuurzuil 30 december 1938
De tijd ligt gelukkig heel ver achter ons, dat de huisvrouw, die bij al
haar dagelijksche beslommeringen toch reeds de handen vol heeft, de zware taak op zich had genomen, om wekelijks zorg te dragen, dat de gezinswasch werd „gedaan”. Het waren geen zuinigheids-overwegingen die hieraan ten grondslag lagen en het waren zelfs niet altijd de minder financieel krachtigen, die onder het zingen van een populair deuntje aan de Waschtobbe stonden, om ‘s avonds doodvermoeid ter ruste te gaan.
Want deze arbeid, hoe nuttig en noodzakelijk ook, is voor vrouwenhanden toch te zwaar en de reden dat de huisvrouw dan ook thuis waschte of door haar dienstmeisje deze taak liet overnemen, geschiedde uitsluitend, omdat men een dergelijk „kostbaar” bezit nu eenmaal aan geen „onbevoegde handen” buitenshuis durfde toe te vertrouwen.
Wat leven we dan tegenwoordig practischer en verstandiger”, zegt
de moderne huisvrouw; en zoo is het inderdaad. Als na ‘s maandags de huisbel klinkt, staat er voor U de keurig in uniform gekleede chauffeur van de wasscherij, die beleefd aan z’n pet tikt en de vuile wasch komt halen, om ze vrijdags prompt en helder weer thuis te bezorgen. Wat geschiedt er echter met Uw wasch tusschen dat „halen en brengen”? Wij zijn er van overtuigd, dat dit velen uwer zal interesseeren, want weinige huisvrouwen zullen vermoedelijk in de gelegenheid-zijn geweest, dit van nabij mee te maken. Daarom willen wij U eens in gedachten meenemen naar een der oudste en modernste wasscherijen, n.l. de Stoomwasscherij
‚,Edelweiss”‚ Fa. G. ]. A, v, Heck en Zn., gelegen in de Schenkstraat 72.
Onze vriendelijke gastheer, de Heer van Heck, directeur van dit bedrijf, was onze gids en wij zijn hem dan ook zeer erkentelijk voor de vlotte, zakelijke wijze waarop hij ons zijn zeer interessant bedrijf heeft willen toonen.
Allereerst maken wij kennis met de groote ‚,entre’e” waar tientallen
wasschen in zakken of manden bijeen liggen, allen voorzien van een
houten label, waarop den naam der eigenaresse voorkomt, om zoodoende zoekraking zoo goed als uit te sluiten. Vanuit deze ruimte worden de wasschen geëxpedieerd naar de , om het populair uit te drukken, groote spoelmachine, 0m, na gesepareerd in hokjes hierin geplaatst te zijn, te worden schoongespoeld. Hierna maken zij kennis met een der modernste uitvindingen op dit gebied: de Centrifuge.
Deze zeer kostbare machine, van Hollandsch fabrikaat, doet in weinige oogenblikken wonderen, want de zich daarin bevindende wasschen komen er kurkdroog uit, alsof zij uren op het bleekveld in volle zonlicht hebben gelegen. Zij wordt door een man bediend en wanneer ze haar taak heeft volbracht, schakelt zij zich zelve automatisch uit. Voorwaar een practische en ingenieuze uitvinding.
Hierna nemen we een kijkje in de groote zaal waar de enorme mangel—machine staat opgesteld, waar tientallen vlugge meisjeshanden de goederen op deskundige wijze door den mangel laten gaan, om daarna stuk voor stuk met de hand te worden nagestreken. ja, Dames, er komt heel wat „kijken”,.alvorens bij ,‚Edelweiss” uw wasch het huis verlaat, want de critische blik der cheffin is overal en wanneer het niet tot- in de puntjes gesoigneerd is, gaat het onherroepelijk terug. Het gedisciplineerde
personeel kent echter de hen opgedragen taak tot in de finesses en Wanneer we in dit groote gebouwen—complex de twee en dertig vrouwen en mannen vol ambitie hun arbeid zien verrichten, dan zeggen we onwillekeurig bij ons zelve: hier heerscht orde, hier domineert vakkennis.
Vakkennis. Een simpel woordje, doch dat in ons leven vaak zoon
belangrijke rol speelt. juist door deze vakkennis is Wasscherij ‚,Edelweiss” in de loop der jaren bij talrijke Haagsche huisvrouwen” zoo populair geworden, Want deze Firma werd in 1896 opgericht. Een bijna halve eeuw practische ervaring. Aan zoo’n firma kan men dus met een gerust hart zijn wasch toevertrouwen, Het is dan ook een lust voor de oogen, als men op de groote tafels, de voor verzending gereedsttaande Huishoudgoederen, Damesgoederen, Kindergoederen en Heerengoederen bekijkt — ook hierin heeft men zich gespecialiseerd — let U maar eens op, Heeren, als U b.v. Uw overhemden thuis krijgt. En de laatste nouveauté van ‚,Edelweiss” is de aankoop geweest van een enorme machine, waarin o.a. mantelcostuums, regenjassen, japonnen enz., enz, volgens het
nieuwste procédé chemisch gereinigd kunnen worden. Onthoudt U het dus, ,‚Edelweiss” stoomt ook.
En wat de prijzen betreft? Ook „Edelweiss” gaat met zijn tijd mee en
houdt rekening met de omstandigheden waarin we nu eenmaal leven. Vraagt U eens een prijscourant en U staat verbaasd van de bescheiden noteeringen. Of nog beter: Geeft U eens een proefwasch en het resultaat is: U blijft cliënt! Wij kunnen dan ook „Wasscherij Edelweiss” ten zeerste bij onze lezeressen aanbevelenl!
