“Door overal een beetje te isoleren, blijft het originele karakter bewaard,” zegt Pim Zevenhuizen. Het appartement, in een naoorlogs portiekcomplex met winkels in de Theresiastraat, is gebouwd in 1959 in wederopbouwstijl.
De grote glasvlakken en slanke stalen ramen in houten kozijnen met dunne betonconstructies zijn charmante kenmerken van deze architectuur. “Deze bouwstijl straalt het optimisme uit van die periode, dat spreekt mij enorm aan,” aldus Pim. “Dat energie toen geen cent kostte merken we nu aan de maandelijkse hoge bijdrage voor de blokverwarming,” vervolgt hij. “We moeten isoleren, maar doen dat waar het kan zonder het uiterlijk te veranderen.”
Gelijkmatig isoleren
De houten gevelkozijnen en stalen ramen zijn na meer dan 50 jaar nog in prima staat. “We vervangen het enkel glas door enkel isolatieglas van Van Ruysdael. De glasdikte van dit ‘renovatieglas’ is gelijk aan het oude, zodat het in de bestaande sponningen past. Een doorzichtige metaallaag in dit dunne isolatieglas zorgt ervoor dat warmte langer binnen blijft en dat voorkomt koudeval,” zegt Pim. Koudeval is het verschijnsel dat warme lucht bij grote raampartijen afkoelt en vervolgens naar beneden ‘valt’. “Zo zijn we ook af van de onaangename tochtstroom langs de vloer, die door koudeval wordt veroorzaakt. Twee redenen waardoor de verwarming minder hard hoeft te werken.” De isolatiewaarde van deze ruiten is goed, maar minder dan HR ++ glas. Dit is een bewuste keuze. Het glas dient altijd het koudste oppervlak van een kamer te blijven, kouder dan de muren. Dat is belangrijk om schimmelvorming en andere ongezonde gevolgen van ‘woonvocht’ de baas te blijven. Dit voorkomt ook condensvorming in de ongeïsoleerde staalprofielen van de ramen. Zo krijgt roest geen kans en kunnen deze stalen ramen nog tientallen jaren mee. “Dat is duurzamer dan ze te vervangen, nu het nog niet nodig is,” aldus Pim.
Dunne na-isolatie aan de binnenkant van de buitenmuur
Het hoekappartement heeft een ongeïsoleerde spouwmuur als zijgevel. Aan de binnenzijde heeft Pim deze wand laten na-isoleren met het Comfort Wall systeem van Techno Stuc. Slechts 20 millimeter dikke houtvezelplaten van Pavatex zijn naadloos met kunststof ankers direct op de muur bevestigd; de randen zijn afgeplakt met speciale tape. Daarna is de wand afgewerkt met klimaatpleister. Dit slim samengestelde systeem neemt heel weinig ruimte in. “Hiermee bereiken we al 35% besparing, zonder de kamers merkbaar te verkleinen. Van de vorige bewoners weten we, dat deze zijmuur in de winter koud aanvoelde.
Daarvan hebben we dan geen last meer.” Het gaat bij na-isolatie niet om een zo hoog mogelijke isolatiewaarde, maar om het praktische effect ervan. Hier is de wet van de afnemende meeropbrengst van toepassing. Hoe dikker de isolatie, hoe geringer de percentuele toename van de energiebesparing. “Dikkere isolatie zou ons dwingen radiatoren en leidingen te verplaatsen, een grote en kostbare ingreep bij blokverwarming. Bovendien zou het de kamers smaller maken. Dat hebben we niet over voor het kleine beetje meer isolatiewaarde, wat we dan halen.”
Ademende muren
Het Comfort Wall systeem bestaat uit damp-open materialen die de muren laten ‘ademen’. De warme vochtige binnenlucht trekt langzaam het isolerende muurpakket in. Tijdens die trek van binnen naar buiten koelt de lucht af en kan zo overtollig vocht afstaan aan de houtvezelplaat. Koude lucht kan immers minder vocht bevatten, dan warme lucht. Zo’n vocht absorberende laag is daarom nodig om te voorkomen dat de afkoelende lucht zijn overtollig vocht in de constructie achterlaat als condens. Condens kan de constructie op den duur aantasten.
Bij droog en warm weer wordt het vocht in de muren weer afgestaan aan de binnenlucht. Deze ademende, vocht regulerende kwaliteit zorgt voor een prettig binnenklimaat met een zelfregulerende luchtvochtigheid.
Het toepassen van damp-open pleisterwerk en muurverf (geen latex, maar bijvoorbeeld van Auro of Keim) op basis van natuurlijke grondstoffen is daarbij een absolute must. “Om die reden hebben we alle andere muren laten pleisteren met hydraulische kalk van Keim in plaats van met gips,” vertelt Pim verder, “een flinke extra investering, maar een stuk gezonder om in te wonen.” Deze natuurlijke materialen reguleren niet alleen het woonvocht, maar hebben ook een schimmelwerende kwaliteit, ” weet hij.
Werk in uitvoering
Vorige bewoners hebben een deel van het achterbalkon voorzien van een halfopen glasafdichting, waardoor er een serre-achtige ruimte is ontstaan. “We zien deze ruimte als een bonus op de flat,” aldus Pim. “Die kasconstructie laten we opknappen, want het is een ideale luchtsluis waar koude, droge gezonde buitenlucht langzaam voorverwarmd wordt. Met de balkondeur open is er altijd frisse lucht in huis, zonder dat de warmte uit de kamers direct vervliegt.”
Dit bericht is eerder geplaatst op de website Zuinige Haagse Huizen
