De Stichting brengt driemaal per jaar een nieuwsbrief uit. Deze nieuwsbrieven kunt u ook automatisch ontvangen. Geef dan uw e-mailadres door aan 3maart45@gmail.com.

Hieronder vindt u een overzicht van reeds uitgebrachte brieven:

• 3maart45_Nieuwsbrief_februari2023
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2023
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2022
• 3maart45_Herdenking2022_6maart_fotoverslag
• 3maart45_Herdenking2022_MwJasmijnDerckx_toespraak
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari 2022
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2022
• 3maart45_Nieuwsbrief_november2021
• 3maart45_Nieuwsbrief_mei2021
• 3maart45_Herdenking2021_3maart_fotoverslag
• 3maart45_Nieuwsbrief_maart2021
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari 2021
• 3maart45_Nieuwsbrief_december2020
• 3maart45_Nieuwsbrief_juni2020
• 3maart45_Herdenking2020_3maart_fotoverslag
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari2020
• 3maart45_Nieuwsbrief_november2019
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2019
• 3maart45_Herdenking2019_3maart_fotoverslag
• 3maart45_Herdenking2019_MwAnneleenBeek_toespraak
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari2019
• 3maart45_Nieuwsbrief_december2018
• 3maart45_Nieuwsbrief_mei2018
• 3maart45_Herdenking2018_4maart_fotoverslag
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari2018
• 3maart45_Nieuwsbrief_november2017
• 3maart45_ExpatfestivalHaagseHout_16september2017_fotoverslag
  
• 3maart45_Nieuwsbrief_mei2017
• 3maart45_Herdenking2017_5maart_fotoverslag
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari2017
• 3maart45_Nieuwsbrief_november2016
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2016
• 3maart45_Herdenking2016_6maart_fotoverslag
• 3maart45_GuldenKlinker_instratingsfeest_11februari2016_fotoverslag
• 3maart45_Nieuwsbrief_februari2016
• 3maart45_UitnodigingGuldenKlinkerfeest_11februari2016
• 3maart45_Nieuwsbrief_november2015
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2015
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2015
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2014
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2014
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2013
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2013
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2012
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2012
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2011
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2011
• 3maart45_Nieuwsbrief_april2010
• 3maart45_Nieuwsbrief_januari2010

Meer nieuws

Terugblik van het jaar 2020

De 75 jaar herdenking van het bombardement Bezuidenhout 3 maart 1945 is in verschillende verhalen verteld. Maar …. door de Corona-virus zijn alle activiteiten vanaf 12 maart 2020 komen te vervallen. Hierover zullen we in 2021 opnieuw afspraken maken om ze alsnog te laten zien. De 75 jaar herdenking was nog wel op tijd …

Wandeling Bommen op Bezuidenhout  (september 2020)
In het Haagse Bos hebben zich tijdens de Tweede Wereldoorlog vele bijzondere gebeurtenissen afgespeeld. Natuurlijk Nicole wandelde in september met vele belangstellenden door het Haagse Bos en Bezuidenhout. Na afloop was er gelegenheid om na te praten in het wijkcentrum onder genot van Zweed wittebrood.

Tentoonstelling ‘Het bombardement op het Bezuidenhout, gezien vanuit Voorburg’ (augustus 2020)
Stichting 3 maart ’45 organiseerde samen met Museum Swaensteyn een tentoonstelling over het leven in Voorburg in de Tweede Wereldoorlog en de rol die Voorburg had in de opvang van bewoners uit Bezuidenhout na het bombardement.  Burgemeester Tigelaar opende de tentoonstelling met een videoboodschap, samen met voorzitter Lia van den Broek van Stichting 3 maart ’45. Vele mensen uit Voorburg en omgeving bezochten de tentoonstelling en haalden samen herinneringen op.

Brandend Bezuidenhout getekend door Jan Vegter
Unieke voorwerpen op de tentoonstelling waren drie tekeningen van Jan Vegter, waarin hij het brandend Bezuidenhout en de vluchtelingen laat zien. De tekeningen maken onderdeel uit van de serie ‘Hongerwinter en Bevrijding’ (zie artikel OmroepWest, 1 maart 2020). Als dank zijn de tekeningen in een speciaal fotoboek door de Stichting aan zijn vrouw, Joke Vegter, overhandigd.

Herinnering Begraafplaats Voorburg
Bij het bombardement Bezuidenhout van 3 maart 1945 zijn vele mensen gevlucht naar Voorburg en zijn daar door de inwoners opgevangen. Helaas hebben vele mensen het bombardement niet overleefd. Slachtoffers zijn op diverse begraafplaatsen begraven; van een aantal waren toen niet de namen bekend en zij belandden in een verzamelgraf. Een van deze begraafplaatsen is de Algemene Begraafplaats aan de Parkweg te Voorburg. Het monument herinnert aan de slachtoffers van het bombardement die in het verzamelgraf begraven liggen. De namen van deze slachtoffers zijn recent door de Stichting WO2 Sporen  bekend gemaakt en te vinden op de website van het Nationale Comité 4 en 5 mei (Voorburg gedenkteken bombardement Bezuidenhout).

Lezing ‘Boodschap aan de Bevolking’- Het bombardement op het Bezuidenhout (12 maart 2020)
Carlo Tinschert vertelde over de ware toedracht van het bombardement op Bezuidenhout. Twee jaar lang deed de historicus onderzoek naar de oorzaken en legde deze vast in zijn boek ‘Boodschap aan de bevolking van Den Haag’. De lezing is georganiseerd in samenwerking met Bibliotheek Den Haag & Haags Gemeentearchief.

Memorabele 75 jaar herdenking bombardement Bezuidenhout (3 maart 2020)

Op dinsdag 3 maart 2020 stonden we stil bij het bombardement op Bezuidenhout, nu 75 jaar geleden. Dit was in het bijzijn van een groot aantal overlevenden van het bombardement, familieleden, wijkbewoners, stadsgenoten en veel jongeren uit de wijk. De verhalen bij de kransleggingen brachten ook nu weer de tijd van toen helder terug. Deze ramp mag niet vergeten worden.
Gedurende de dag zijn vele gedichten en toespraken gehouden, verhalen verteld van ooggetuigen en beelden met elkaar gedeeld in een ontmoeting. Een (foto)verslag laat een mooi beeld zien; op de website www.BB45.nl/bezuidenhout-herdenkt (routebord 2) zijn alle verhalen terug te lezen.

Er zijn ook vele filmpjes gemaakt. Hier laten we de film zien van de Stichting Haagse Dingen, die zowel de gebedsdienst als de ceremonie mooi verbeeld.

 

Wij, het bestuur van Stichting 3 maart ’45, kijken terug op een bijzonder mooie dag. Hiervoor willen we iedereen bedanken die dit mede mogelijk heeft gemaakt. Dankjewel dat we samen de herinnering levend mogen houden!

Namen laten leven 
‘Alle namen horen zeker vijf maal op het puntje van de tong van een beste vriend te liggen bij de vraag naar wie zijn of haar beste vriend is en waarom (…) want een naam wil leven.’ Tsead Bruinja, Dichter des Vaderlands, heeft het jaar ’75 jaar vrijheid’ pakkend verwoord in het gedicht ‘hoeft een naam iets?’ Bij de herdenking hebben we de namen van de ruim 500 slachtoffers van 3 maart 1945 zichtbaar gemaakt, opdat zij niet vergeten worden. Scholieren hebben naambordjes gemaakt die bij het beeld van Juliana van Stolberg zijn geplaatst.
De slachtofferlijst is samengesteld na grondig onderzoek van Stichting WO2 Sporen en is op onze website bb45.nl te vinden (bij ‘het bombardement‘). De namen zijn opgenomen in de lijst van slachtoffers van de oorlog van de Oorlogsgravenstichting. De zoektocht naar nieuwe namen gaat door. Voor meer informatie en het aanleveren van informatie over slachtoffers kunt u contact opnemen met Stichting WO2 Sporen.

Lezing ‘Brandweerhulp na het bombardement Bezuidenhout 3 maart 1945’  (2 maart 2020)
Peter Snellen – historicus Brandweer bracht in een uitgebreide lezing meer duidelijkheid over de moeilijke omstandigheden waarin de brandweer de grote brand versloeg.  ‘Het is onbegrijpelijk hoe deze korpsen met zo weinig personeel, materieel en onder gevaarlijke omstandigheden deze brand in relatieve korte tijd hebben kunnen blussen.’ De lezing hebben we als stichting samen georganiseerd met de Bibliotheek Haagse Hout.

Herdenkingsdienst bombardement Bezuidenhout (1 maart 2020)
Op zondag 1 maart kwamen we samen in de Christus Triumfatorkerk en stonden met de Bezuidenhoutse kerken in een oecumenische herdenkingsdienst stil bij de woestenij van het bombardement van 3 maart 1945.  In het bijzonder werd het verhaal van het Cross of Nails verder verteld, het internationaal teken van vrede en verzoening.
In 1945 waren vijf kerken en geloofsgemeenschappen in Bezuidenhout actief. De voorgangers van drie kerkgemeenschappen herdenken dit jaar samen de verwoesting van het bombardement in een dienst: protestante (Christus Triumfatorkerk), katholieke ( r.k. Parochie Maria Sterre der Zee/ H. Driekoningengemeenschap) en de Anglicaanse kerk (Anglicaanse kerk St. John & St. Philip). Tijdens de dienst is muziek van het St. Liduinakoor en Anglicaanse kerkkoor.

Gilde-wandelingen ‘Bezuidenhout, heden en verleden’ (28 februari – 7 maart 2020)
Het Gilde Den Haag bracht het verhaal van de geschiedenis van Bezuidenhout onder de aandacht tijdens een van de vele wandelingen door de wijk rond de herdenking.
Tip: de wandeling ‘Bezuidenhout, heden en verleden’ is ook later in het jaar apart te boeken via de website van het Gilde Den Haag.

Tentoonstelling ‘De herinnering blijft …’ (tot en met 30 april 2020)
In relatie tot de Coronacrisis blijft de tentoonstellingsruimte vanwege het beperkt aantal bezoekers open met inachtneming van de landelijke maatregelen en richtlijnen.
Op 3 maart 1945 werden de Haagse woonwijk het Bezuidenhout en een deel van het centrum opgeschrikt door een grootschalig bombardement van de geallieerden.  De hulp kwam snel op gang, maar de brandweer was kansloos door de grootte omvang van de brand.
Speciaal voor deze 75 jaar herdenking van deze ramp hebben we als Stichting 3 maart ’45 een tentoonstelling gemaakt met de titel ‘De herinnering blijft …‘, vooral ook om deze rampzalige gebeurtenis niet zomaar te vergeten.
Op woensdag 19 februari is de tentoonstelling geopend door stadsdeelwethouder Saskia Bruines, samen met scholieren van de Liduinaschool en ooggetuigen van het bombardement. De wethouder wees op het belang met elkaar in gesprek te zijn en de verhalen van deze geschiedenis van de stad te blijven vertellen.
De tentoonstelling is te zien in de MN expositieruimte, Prinses Beatrixlaan 15 (tegenover Randstadrailhalte Beatrixkwartier).

Bij de opening spraken ooggetuigen met scholieren over het belang van het doorvertellen van wat er 75 jaar geleden in Bezuidenhout gebeurde. De opening is op film ‘Bommen op het Bezuidenhout’ samengevat door Haagse Dingen.

75 jaar vrijheid Den Haag van start (gemeente Den Haag)

De herdenking 3 maart 1945 en de tentoonstelling ‘De herinnering blijft …‘ zijn onderdeel van het gemeentelijk herdenkingsprogramma ’75 jaar vrijheid Den Haag’. Op de website www.75jaarvrijheiddenhaag.nl kunt u meer lezen over de Haagse vrijheidsambassadeurs (o.a. Joop Buyt die betrokken is bij Bezuidenhout), het herdenkingsprogramma en andere activiteiten. Verslagen van activiteiten over 3 maart 1945 en vrijheidsambassadeurs in Bezuidenhout zijn te zien op de Facebookpagina van ’75 jaar vrijheid Den Haag’.

Proef 75 jaar vrijheid Den Haag in de stad
In Den Haag en omstreken zijn vele historische verenigingen en erfgoedinstellingen actief met het vertellen van de historie van de stad. Ook in het kader van 75 jaar vrijheid bieden zij een diversiteit aan activiteiten in de vorm van lezingen, wandelingen, tentoonstellingen, festivals. Een overzicht hiervan kunt u lezen op de website van de Stichting Haagse Historie en Erfgoed: www.haagsehistorie.nl.

Terugblik van het jaar 2019

Kaarsjes eerbetoon oorlogsslachtoffers Algemene begraafplaats Kerkhoflaan (24 december 2019)
Jaarlijks wordt op 24 december (kerstavond) op vele begraafplaatsen in Nederland een eerbetoon met lichtjes gebracht aan de slachtoffers van oorlogsgeweld. In Den Haag zijn diverse begraafplaatsen met oorlogsslachtoffers. Op de Algemene begraafplaats aan de Kerkhoflaan (nr. 12) liggen naast militairen in het Militaire Erehof, omgekomen bij de Slag om de Residentie in 1940, ook slachtoffers van het bombardement op Bezuidenhout uit 1945 en graven van personen die door de Oorlogsgravenstichting oorlogsslachtoffer (of slachtoffer van de oorlog) worden genoemd, als oud minister-president Colijn,
De organisatie van dit eerbetoon is de Stichting Militaire Erehof ‘s-Gravenhage.  Wij nodigen u graag uit hierbij aan te sluiten.

Stille herdenking oorlogsslachtoffers Laan van NOI 15 december 1944 (15 december 2019)
Op 15 december 1944 werden op de Laan van NOI in het Bezuidenhout twaalf personen door het Duitse leger gefusilleerd als vergeldingsactie voor de moord op een Duitse militair door het verzet. Omwonenden werden gedwongen langs de ontzielde lichamen te lopen (zie verhaal ‘Aanslag Laan van NOI’ op BB45.nl).
Ter herinnering aan deze gebeurtenis in de wijk hebben we, 75 jaar later, op zondag 15 december 2019 om 16.00 uur een moment van stilte gehouden bij de gedenkplaats met plaquette ter hoogte van Laan van NOI 3. Deze stille herdenking is georganiseerd door het Wijkberaad Bezuidenhout en de Stichting 3 maart ’45.

In Memoriam: boswachter Jenny van Leeuwen (3 oktober 2019)
We zijn geschokt door het bericht van het plotselinge overlijden van boswachter Jenny van Leeuwen (in memoriam Staatsbosbeer). Jenny heeft met de Stichting 3 maart ’45 zich jaren ingezet voor het vertellen van de historie van het Haagse Bos in de Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder 3 maart 1945. Zij is voor ons een drijvende kracht geweest achter de realisatie van twee verhalenborden in het Haagse bos als onderdeel van de BB45-wandelroute (bord 4 en 5), het bijzondere muziekconcert ‘Muziek in het Haagse Bos‘ samen met de Stichting en het Koninklijke Conservatorium en vele boswandelingen rond 3 maart en Bunkerdag. Haar enthousiasme voor de verhalen in het bos zullen we zeker missen. Wij wensen haar vriend, familie en collega’s van Staatsbosbeheer veel sterkte.

* 3maart-wandeling op Pareldag Bezuidenhout (8 juni 2019)
Op een stormachtige Pareldag hebben we met een aantal wijkbewoners een erg leuk gesprek gehad tijdens de BB45-wandeling door het Bezuidenhout. Een van hen was begin jaren 50 als klein kind in de wijk komen wonen en heeft veel gespeeld in de door het bombardement ontstane open vlakte in de wijk. Dit is voor vele wijkbewoners een herkenbaar belevenis. De andere wandelaars waren verrast te horen dat er zoveel verborgen geschiedenis in de wijk zit. Zeker de moeite waard om verder te vertellen en de historische wandelingen van de Stichting 3 maart ’45 helemaal te gaan lopen. Meer info: www.BB45.nl.

* Op zoek naar oorlogssporen in Haagse Bos tijdens Bunkerdag (25 mei 2019)
In het Haagse Bos zijn nog enkele sporen van de Atlantikwall met bunkers en tankgracht zichtbaar in het landschap. Wilt u weten waar u de bunkers en gracht kunt vinden? Wandel dan langs de ‘Oorlogssporen in het Haagse Bos’ (English: ‘Signs of war in Haagse Bos’). De wandelroutes kunt u downloaden op www.bb45.nl/historische-wandelroute (or: www.bb45.nl/en).

* Haagse Vrijheidsweken en Vrijheid-express in “Beleef het in Het Haagse Bos”  (20 april 2019)
Op zaterdag 20 april was rond de bosvijvers van het Haagse Bos veel te beleven met muziek, dans en theater. Het thema van deze 2e editie was Haagse Gouden Eeuw. Ook kwam de bus “de Vrijheid-express” van de Haagse vrijheidsweken langs. In deze bus kon u een verhalen horen over het Haagse Bos tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wist u dat er in het bos vele oorlogssporen zijn? Download de wandelroutekaart van www.BB45.nl. Het festival werd georganiseerd door Natuurlijk Nicole en Staatsbosbeheer.

* Bibliotheeklezing ‘Voorburg in WOII’ (19 april 2019)
In de Bibliotheek Aan de Vliet op de locatie Voorburg werd op vrijdagmiddag 19 april 2019 een lezing gehouden over Voorburg in de Tweede Wereldoorlog. Het bombardement op Bezuidenhout speelde ook een belangrijke rol in de lezing. Tijdens het bombardement zijn vele bewoners van Bezuidenhout gevlucht naar Voorburg en daar opgevangen. De lezing werd verzorgd door leden van de Historische Vereniging Voorburg.

* Presentatie Haagse Herinneringen: Vluchten voor de bommen 3 maart ’45 (op 5 en 12 maart 2019)
In de Bibliotheek Haagse Hout werden op dinsdag 5 en 12 maart de filmpjes vertoond van de verhalen van de mensen die het bombardement op Bezuidenhout van 3 maart 1945 hebben meegemaakt. In het bijzonder vertellen ze over hun ervaringen tijdens de vlucht voor de vele bommen. De filmpjes zijn onderdeel van de verhalentafel ‘Vluchten voor de bommen’ (zie hieronder).

Herdenking zondag 3 maart 2019 – terugblik
Op een regenachtige zondag 3 maart 2019 waren vele honderden mensen aanwezig bij de herdenking van het bombardement op Bezuidenhout, dit jaar precies 74 jaar geleden.  Ondanks de kou werd met respect eerbetoon geboden aan de slachtoffers van toen door een brandende 3 maart-kaars, het leggen van bloemen,  en horen van verhalen van overlevenden.
Een fotoverslag treft u hier aan. De verhalen van overlevenden kunt u lezen op www.BB45.nl bij ‘ooggetuigen’ op een van de routepunten. Hier staat ook de toespraak van mevrouw Beek (zie link in het programma).

Het bestuur van Stichting 3 maart ’45 dankt alle aanwezigen voor de oprechte belangstelling.  In het bijzonder de inzet van ooggetuigen, het stadsdeelkantoor Haagse Hout, de scouts van Scouting Haagse Hout en vrijwilligers van de korfbalvereniging GKV, Stichting Historisch Brandweermaterieel Haaglanden.  Bedankt!

Herdenkingsbijeenkomst met bloemenhulde, toespraken en muziek:
* Gastspreker: Anneleen Beek, ooggetuige bombardement, was 1 jaar tijdens het bombardement en woonde in de Tweede Adelheidstraat. Haar toespraak staat bij routepunt 12 op www.BB45.nl (bij ‘downloads’ links onderaan).
* Gedicht door leerling van de Liduina basisschool, adoptieschool monument Juliana van Stolberg (de tekst van het gedicht is te lezen in het fotoverslag)
* Kranslegging door de burgemeesters die worden vergezeld door een ooggetuige van het bombardement:
— Den Haag: mevrouw Olga de Hoo-Humme, was 16 jaar tijdens het bombardement en woonde in de Hendrik Zwaardecroonstraat.
— Leidschendam-Voorburg: mevrouw Wya G. Schimmel-Bonder, was 15 jaar tijdens het bombardement en woonde in de Van Egmondstraat in Voorburg.
— Wassenaar: de heer Robbert van der Ven, was 5 jaar tijdens het bombardement en woonde in de Mariastraat. Bij het bombardement kwam zijn broertje Hansje om het leven. Hij vertelt zijn verhaal op NPO Radio 1 bij het programma Fris! op zondagochtend 3 maart 2019.
* Kranslegging door vertegenwoordigers van de Nederlandse Strijdkrachten, Britse ambassade, Stichting 1940-1945, Brandweer en Bezuidenhoutse wijkorganisaties en scholen.
* Cross of Nails:  Bezuidenhoutse kerken brengen een eerbetoon met het Cross of Nails en de litanie van verzoening uit Coventry.
* Bloemenhulde door het bestuur van de Stichting 3 maart ’45 en aansluitend de gelegenheid voor alle aanwezigen.
De herdenking wordt begeleid door muziek van Slide Resistance trombone quartet (i.s.m. het Koninklijk Consorvatorium) en  bij de bloemenhulde is assistentie van Scouting Haagse Hout.

* Wandel mee met Gilde door Bezuidenhout (februari-maart 2019)
Rondom de herdenking van het bombardement organiseerde het Gilde Den Haag een aantal extra wandelingen door het “Bezuidenhout, heden en verleden”. Wilt u zelf met een gids deze wandeling doen, neem contact op met het Gilde Den Haag.

BB45-tentoonstelling Beatrixkwartier ‘Ontmoet de grandeur van Bezuidenhout’ (4 februari 2019)
Op een regenachtige maandagmiddag 4 februari 2019 werd de tentoonstelling geopend in MN-expositie aan de Prinses Beatrixlaan. Scholieren van klas 3A2 van het Christelijk Lyceum Zandvliet vertelde over de wijk Bezuidenhout en hoe grandeur verdween door het vergissingsbombardement van 3 maart 1945.  De aanwezige gasten waren erg onder de indruk van de verhalen van de scholieren. Ze had zich verdiept in de borden van de BB45-wandelroute en wisten daarbuiten nog nieuwswaardigheden te noemen.  De scholieren gaven aan dat ze zelf ook veel meer te weten zijn gekomen van de wijk waarin ze naar school gaan. Vooral de wijkfoto uit 1946 met een leeg Bezuidenhout-Midden bracht veel reacties los. “Ik wist niet dat de wijk zo zwaar getroffen was. Ik ga nu anders naar de straten kijken als ik door de wijk loop,” aldus een van de gasten.
De tentoonstelling ‘Ontmoet de grandeur van Bezuidenhout’ is georganiseerd door Stichting 3 maart ’45 samen met de Green Business Club Beatrixkwartier, het Christelijk Lyceum Zandvliet en MN.

Terugblik van het jaar 2018

Filmpjes klaar van Verhalentafel 3 maart ’45: VLUCHTEN VOOR DE BOMMEN (najaar 2018)
Dit najaar organiseerde Stichting 3 maart ’45 samen met de Bibliotheek Den Haag/Haagse Hout en Voorburg en de de Haagse erfgoedpartners een speciale verhalentafel over een bijzonder onderdeel van het bombardement: vluchten voor de bommen. Op 21 december 2018 was de presentatie van de filmpjes in het Haagse Historisch Museum.

Bij het bombardement van 3 maart 1945 op Bezuidenhout zijn vele wijkbewoners gevlucht naar buiten de wijk. Vanwege de afzetting van de Atlantikwall richting Benoordenhout en grote brandhaarden in de wijk zijn vele mensen – al dan niet gewond – richting Voorburg, Laakhaven en centrum van Den Haag en verder gelopen, op zoek naar een veilig huis weg van de rampplek. Daar aangekomen hebben de lokale bevolking en hulpverleners de geschokte en ontheemde Bezuidenhouters opgevangen; velen voor langere tijd. Vele ooggetuigen van die nu nog leven hebben deze vluchtgang en opvang van 73 jaar geleden meegemaakt. Deze verhalen zijn nu vastgelegd voor de volgende generatie. De filmpjes ‘Vluchten voor de bommen’ zijn te zien via de website van Haagse herinneringen.

Tentoonstelling brandweerwagens bombardement Bezuidenhout op 112-dag Haaglanden (augustus 2018)
Op donderdag 23 augustus 2018 vond het evenement 112-dag Haaglanden in het Zuiderpark plaats. Op deze dag gaven de brandweer, politie en ambulance een kijkje in hun wereld. Een van de grootste stadsbranden van Den Haag en omstreken vond plaats op 3 maart 1945 bij het bombardement van Bezuidenhout. Tijdens de 112-dag was er een tentoonstelling over die verwoestende branden. De tentoonstelling vertelde niet alleen het verhaal van de impact van de bommen en de inzet van de brandweer. Heel bijzonder is dat vier antieke brandweerwagens getoond worden die in 1945 in het Bezuidenhout meegeholpen hebben met de bluswerkzaamheden.  De tentoonstelling is ingericht door Stichting 3 maart ’45 en Stichting Historisch Brandweermaterieel Haaglanden.  Enkele verhalen van de brandweer in die tijd zijn te lezen op onze website.

Druk bezochte wandeling door historie Bezuidenhout en Haagse Bos tijdens Pareldag en Bunkerdag (juni 2018)
Afgelopen 9 juni stond de wijk Bezuidenhout in het teken van ‘Parels van Bezuidenhout’ en was het nationale Bunkerdag met bezoek van locaties van de Atlantikwall uit WOII. Deze Duitse verdedigingslinie liep ook door het Haagse Bos.  Tijdens de wandeling van de Stichting waren vele bezoekers verrast door wat er in het Bos aan oorlogssporen nog zichtbaar waren en wat zich afspeelden ruim 73 jaar geleden in de wijk.

BB45-verhaal aanwezig op Liberty Tour in Bezuidenhout (5 mei 2018)
Op Bevrijdingsdag zaterdag 5 mei kwam dit jaar weer een stoet van oude oorlogsvoertuigen van Keep them Rolling als onderdeel van de Liberty Tour met het bevrijdingsvuur naar Den Haag. De voertuigen doen oude herinneringen opleven van de intocht van de geallieerden (Prinses Irene Brigade) op 8 mei 1945 (zie hun verhaal bij BB45-bord 1). Stichting 3 maart ’45 was met een informatiestand aanwezig. Vele mensen kwamen genieten van dit stukje geschiedenis in de wijk! Meer info:  Liberty Tour .

Dag van de Haagse Geschiedenis: volle belangstelling voor 3maart45-verhaal (april 2018)
Afgelopen zaterdag 14 april 2018 was het een lekkere drukte op het Plein. De Haagse historische verenigingen presenteerden zich aan het publiek. Ook de Stichting nam deel aan de Dag van de Haagse Geschiedenis. Er was veel belangstelling voor het verhaal van bombardement Bezuidenhout. Vooral de foto van de wijk uit 1946 met de gevolgen van de ramp op 3 maart 1945 trok veel aandacht (wijkfoto en meer is te zien op www.bb45.nl). Een groepje belangstellenden nam ook deel aan een rondleiding in de WO II-zaal bij het Haags Historisch Museum.

Waardige herdenking samen met mensen die het bombardement hebben overleefd (maart 2018)
Afgelopen zondag 4 maart 2018 stonden we samen met honderden mensen stil bij de slachtoffers van het bombardement van 3 maart 1945. Tijdens de herdenking legden overlevenden samen met de burgemeesters een krans. In de herdenkingsdienst en bij het concert werden verhalen verteld van de gebeurtenissen van die bewust zaterdag, nu 73 jaar geleden.  Hans Ouwerkerk was 3 jaar toen hij samen met zijn ouders en zusje in Bezuidenhout de ramp heeft meegemaakt. Wim Mertens vertelde van de belevenissen van diverse wijkbewoners die destijds in het verzet waren, in het bijzonder op de tijd dat het bombardement plaatsvond. Een verslag met foto’s, video en de toespraken van de herdenking is bij ‘Nieuws‘, bij ‘Video’s‘ en op www.bb45.nl (Hans Ouwerkerk en Wim Mertens) beschikbaar.
De Stichting 3 maart ’45 dankt u allen van harte dat u aanwezig was bij deze bijzondere herdenking. In het bijzonder willen we de mensen bedanken die op de dag zelf een waardevolle bijdrage hebben geleverd: de Scouting Haagse Hout, Stadsdeelkantoor Haagse Hout, Korfbalvereniging GKV, de Wijkbus Bezuidenhout, de Christus Triumfatorkerk en de Bezuidenhoutse kerken, Koninklijk Conservatorium, Bloemenhuis De Narcis, en de Politie Haaglanden. En met naam: Hans Ouwerkerk (toespraak), Karin Krens (omroeper), Wim Mertens (toespraak), J.P.  van Dorp (buschauffeur) en de kransleggers dhr.  Mooijman, mevr. Rutten-Keijzer, mevr. Soeters en mevr.  De Berk-Soeters.

Historisch wandelen met Gilde door grandeur van Bezuidenhout (maart 2018)
Rond de herdenking bood het Gilde Den Haag wandelingen aan door Bezuidenhout.  Onder leiding van een gids konden mensen kennismaken met de bijzondere architectuur en het verhaal achter het wisselende straatbeeld van oude en nieuwe huizen en de ontwikkeling van de wijk na de ramp van 3 maart 1945.  De belangstelling voor de wandelingen is groot. De wandelaars zijn zeer onder de indruk van de verhalen en op deze wijze kennis te maken met de historie van het Bezuidenhout en de stad Den Haag.

BB45-lezing ‘Ontdek de grandeur van Bezuidenhout’  in tehuis Cato Bezuidenhout (februari 2018)
Het Bezuidenhout is van oorsprong een wijk met veel grandeur. De statige herenhuizen aan de Bezuidenhoutseweg en in het Emmapark laten nog zien hoe de wijk er 80 jaar terug uit zag. Op donderdag 1 februari 2018 brachten we dit stukje grandeur weer terug in een tentoonstelling aan de bewoners van het tehuis Cato Bezuidenhout en wijkgenoten. Scholieren van het Christelijk Lyceum Zandvliet (buren van Cato) zijn in gesprek gegaan met de bewoners over hoe het straatbeeld in de wijk er vroeger uit zag, zowel vóór als ná het bombardement Bezuidenhout van 3 maart 1945.  Het bracht veel herinneringen bij de mensen naar boven en zodoende konden de scholieren ook nog veel van hen leren.

Terugblik van het jaar 2017

Lichtjes voor omgekomen militairen en slachtoffers 3 maart 1945
Op kerstavond 24 december werd met kaarslichtjes een eerbetoon gehouden voor de omgekomen militairen en burgerslachtoffers van het bombardement Bezuidenhout tijdens de Eerste en Tweede wereldoorlogen, die liggen begraven op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan.
De lichtjesavond kent in Nederland een traditie. Sinds kerstavond 1991 worden er in diverse plaatsen kaarsen ontstoken op de begraafplaatsen voor Canadese en andere militairen. Vorig jaar deden 263 begraafplaatsen mee verspreidt over heel Nederland. Vanaf 2016 gebeurt dit ook in Den Haag, georganiseerd door de Stichting Herdenking Militaire Erehof ’s-Gravenhage en de vereniging Able Compagnie, aangesloten bij Keep Them Rolling.
Op de Algemene Begraafplaats zijn drie grafplekken waar kaarsjes werden geplaatst. Op het een Militaire Erehof liggen 167 Nederlandse militairen begraven die in de meidagen van 1940 sneuvelden. Verderop liggen 22 Engelse militairen begraven die in de Eerste Wereldoorlog sneuvelden, veelal zeelieden van de Royal Navy die op onze kust aanspoelden. Tenslotte is er een massagraf van burgers die omkwamen bij het bombardement op de wijk Bezuidenhout op 3 maart 1945. Volgens verkregen informatie liggen daar 127 personen begraven.

Expat festival Haagse Hout: ‘North meets South’
Op zaterdag 16 september konden expats uit de Haagse Hout en de stad tijdens een wandeling kennismaken met de wijken Benoordenhout, Bezuidenhout en tussenliggende Haagse Bos. Vanuit de Stichting hebben we (in het Engels) in twee wandelingen het verhaal van het bombardement verteld: de oorzaak met de V2-raketinstallatie en Atlantikwall in het Haagse Bos en de gevolgen van de verwoesting van de grandeur van Bezuidenhout. Het expatfestival is georganiseerd door de gemeente Den Haag vanuit het expatprogramma Haagse Brug i.s.m. lokale verenigingen uit Haagse Hout.

Wandel door historie Bezuidenhout tijdens Pareldag 2017
Op zaterdag 24 juni stond de wijk in het teken van ‘Parels van het Bezuidenhout’. Bewoners en gasten konden kennismaken met wat wijkbewoners aan kunsten en vrijwilligerswerk doen. Namens de Stichting 3 maart ’45 verzorgden wij twee wandelingen voor belangstellenden door de wijk en het Haagse Bos. Voor vele wijkgenoten was het een interessante belevenis om meer te horen van de geschiedenis van de wijk en waarom de huizen zo van leeftijd en architectuurstijl verschillen.

Haagse Bosconcert bracht muziek terug tijdens Bunkerdag
Zaterdag 10 juni klonk weer muziek in het Haagse bos. Studenten van de afdeling Compositie van het Koninklijk Conservatorium maakten een speciaal muziekstuk,  geïnspireerd aan het historische verhaal uit de Tweede Wereldoorlog. Op diverse plekken op en rondom de Walther Boerweide konden de in grote getallen aanwezigen genieten van bijzondere klanken. Op deze weide werden vanaf het begin van de twintigste eeuw al mooie bosconcerten gehouden in de muziektent van Sociëteit De Witte op de Walther Boerweide. Het concert organiseerde de Stichting samen met het Koninklijk Conservatorium en Staatsbosbeheer.

Liberty Tour op Bevrijdingsdag in Bezuidenhout 
Op vrijdag 5 mei maakte een stoet van lopers en oude oorlogsvoertuigen met het bevrijdigingsvuur uit Wageningen en een tussenstop op de Koningin Marialaan in Bezuidenhout. De stoet werd muzikaal binnengehaald door de Prinses Irene muziekkapel. Na een korte stop werd het bevrijdingsvuur naar zijn laatste halte werd gebracht op het Malieveld. De voertuigen doen oude herinneringen opleven van de intocht van de geallieerden (Prinses Irene Brigade) op 8 mei 1945. Stichting 3 maart ’45 was met een informatiestand aanwezig.  We ontmoetten (wederom) diverse wijkbewoners die ons iets meer konden vertellen over het bombardement op Bezuidenhout. De herinnering is nog echt levend in de wijk !

BB45-verhaal aanwezig op Dag van de Haagse Geschiedenis
Op zaterdag 8 april nam de Stichting deel aan de Dag van de Haagse Geschiedenis. In de stand van de stichting konden bezoekers zich verdiepen in de brandkaart van het getroffen Bezuidenhout. Ook was er gelegenheid om een fietstocht te maken door het Haagse Bos en Bezuidenhout, wat een bezoeker uit het Westland ook deed. En kon men een rondleiding krijgen in de WO II-zaal en de rest van het Haags Historisch Museum. Een grote groep, waaronder engelstalige bezoekers, was geïnteresseerd in het oorlogsverleden van de stad.  Meer info: Dag van de Haagse Geschiedenis.

Herdenking 2017: verhalen van ooggetuigen stonden centraal
Zondag 5 maart stond de wijk Bezuidenhout stil bij het vernietigende vergissingsbombardement van 3 maart 1945. Een speciaal aandacht was er voor de verhalen van ooggetuigen. Want juist deze verhalen laten ons zien welke ramp er precies 72 jaar geleden in de wijk heeft plaatsgevonden en wat de gevolgen zijn voor de bewoners in de dagen en jaren daarna.
Zo las mevrouw Rieke – Neefjes  in de herdenkingsdienst in de Christus Triumfatorkerk een deel van de brief van haar moeder aan familie op 12 maart 1945. ‘Het is net of ze op deze wijze haar ervaringen van zich af wilde schrijven.’
In het Conservatorium deed de heer Koolschijn verslag van de fietstocht van Herman Hissink door het zwaar getroffen en in brand staande Bezuidenhout, opgetekend in het boek ‘Natuurlijk bestaat God’. Ondanks dat de heer Hissink probeerde ‘zo neutraal mogelijk te beschrijven van wat er is gebeurd’, kwam het verhaal na 72 jaar nog erg sprekend over. Het riep veel los bij de aanwezige ooggetuigen.
Wij zullen als Stichting de komende jaren blijvend aandacht besteden om deze verhalen een goede plek te geven in de historie van de gebeurtenissen op 3 maart 1945. (Een fotoverslag van de herdenking is te vinden onder Nieuws.)

Terugblik van het jaar 2016

Eerbetoon oorlogsslachtoffers met kaarslichtjes
Op kerstavond 24 december waren we aanwezig bij het eerbetoon aan de oorlogsslachtoffers op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan. Op deze begraafplaats ligt, naast een militair erehof, ook een massagraf van 127 burgers die omkwamen bij het bombardement op de wijk Bezuidenhout op 3 maart 1945.
Het eerbetoon wordt tegelijkertijd op meer dan 140 oorlogsbegraafplaatsen in Nederland gehouden. In Den Haag is het een initiatief van Stichting Herdenking Militaire Erehof ‘s-Gravenhage en de vereniging Able Compagnie, aangesloten bij Keep Them Rolling. Namens de Stichting stak voorzitter Lia van den Broek samen met aanwezigen een kaarsje aan voor deze slachtoffers.

Oorlogssporen in Haagse Bos bij Bunkerdag
Op zondag 5 juni hebben we tijdens de Haagse Bunkerdag wijkbewoners laten kennismaken met de sporen van de Atlantikwall met bunkers in het Haagse Bos tijdens een wandeling.
In 2017 is de Stichting wederom aanwezig bij de Bunkerdag, die gehouden wordt op zaterdag 10 juni 2017.

Stichting infostand bij Liberty Tour
Op 5 mei maakte een stoet van wagens en lopers van de Liberty Tour met het bevrijdingsvuur uit Wageningen een stop op de Koningin Marialaan. De intocht werd georganiseerd ter ere van het 75-jarig bestaan van de Prins Irene Brigade. Stichting 3 maart ’45 was aanwezig met een infostand met toelichting op hoe destijds op 8 mei de geallieerden de stad in reden op de Bezuidenhoutseweg.

Kinderen vertellen 3 maart-verhaal door bij herdenking 2016
Wij kijken terug naar een waardige herdenking van de ramp van 3 maart 1945, gehouden op zondag 6 maart. Dit jaar hebben we veel aandacht voor het doorvertellen van het verhaal van deze tragische gebeurtenis aan de nieuwe, vaak jongere generatie. Kinderen van de Liduinaschool en de Vuurvlinder legden kransen namens de basisscholen. En ze vertelden ook wat ze gehoord hebben van hoe het bombardement het leven van de mensen toen heeft geraakt. Het verhaal gaat op deze wijze door (zie een fotoverslag bij ‘Nieuwsbrieven‘).

Stichting 3 maart ’45 ontvangt Gulden Klinker voor BB45 wandelroute

De Stichting 3 maart ’45 heeft een Gulden Klinker van de gemeente Den Haag ontvangen voor de historische wandelroute door de wijk Bezuidenhout. De Gulden Klinker is een aanmoedigingsprijs voor initiatieven van Hagenaars voor een schone, leefbare en gezellige buurt.
Het feest werd voortgezet in het nieuwe schoolgebouw van het Christelijk Lyceum Zandvliet.  Scholieren gaven gasten uitleg van de wandelroute. Ter ere van het 90 jaar jubileum van Zandvliet in Bezuidenhout heeft de Stichting een historische foto van het schoolgebouw uit 1941 cadeau gegeven. Een fotoverslag is te zien hierboven bij ‘Nieuwsbrieven‘.

De Gulden Klinker is ingestraat bij wandelbord 1 aan de Bezuidenhoutseweg tegenover Zandvliet door Pepijn van der Vliet (Stichting 3 maart ’45), wethouder Boudewijn Revis en drie scholieren (Christelijk Lyceum Zandvliet), met op de achtergrond voorzitter Lia van den Broek (Stichting).