Enkele herinneringen 1939/1945 in Den Haag.

In maart 1939 verhuisd naar Den Haag, Usselincxstraat 84 (begane grond), mijn vader was werkzaam bij de Ned. Spoorwegen en werd overgeplaatst naar de werkplaats Leidschendam. Op de 2e etage nr .80, woonde een nsb-er, op de 1ste etage (nr.82) woonde een joods gezin. Ons gezin bestond uit: vader (40 jaar), moeder (38 jaar), zussen van 13 en 1 jaar en ik. Ik ging naar de St. Bavoschool in de Kon.Sophiestraat, 2e klas. Mijn zus ging werken bij fa. Unkraut, Kon. Sophiestr. 2/L. de Colignyplein, dit was een kinderconfectie-atelier.

1939 aug.: arbeidskaart voor oudste dochter in de Goudenregenstraat, bij een dagblad op de hoek Laan van Meerdervoort/W.Pyrmontkade.
Gelezen dat de mobilisatie van het leger was uitgeroepen. Door de mobilisatie werd de St.Bavoschool gevorderd door het leger, 3e klas dhr Liesker en 4e klas dhr .Veldman (nsb-er ) tijdelijk geplaatst in de school aan de v.d. Parrastraat, andere klassen naar o.a. Liduinaschool in de Amalia van Solmstraat.

1940 maart/april: er zijn loopgraven gegraven in de berm van de Schenkkade tussen Laan van N.O.Indië en de 2e Adelheidstraat, op de hoek van de Schenkkade/Jacob Mosse1str en Amalia van Solmsstraat stonden snel vuurkanonnen (4 loops).

Mei 1940: begin van de oorlog. Vanaf 03.00 uur veel schieten, op straat staan kijken. Een Stuka transportvliegtuig aangeschoten en neergestort in de 2e Adelheidstraat op het schelpenpad, alle inzittenden (para’s en bemanning) dood.

1941/1942: Rustige jaren met veel dreigementen van het bezettingsleger. Door moeilijkheden met onderwijzer Veldman naar andere school in de Roosenboomstraat (broeders van het Westeinde).

1943: Begin joodse deportaties naar ????  Afsluiting van het Benoordenhout en Scheveningen
mei: Joods gezin van nr. 82 in de nacht opgehaald, vader, moeder en 3 kinderen van 9, 5 en 1 jaar. Nr. 82 werd daarna bewoond door nsb-gezin uit Scheveningen
aug: In de Haarlermmermeer gingen we aren lezen op de velden die gemaaid waren. Hetgeen niet in de schoven stond mocht opgeraapt worden. Thuis werd het gemalen en werd er brood van gebakken .

1944: 17 sept. 20.00 uur bombardement Raaphorst, uitbreken Spoorwegstaking, vader ondergedoken.
nov: Razzia. Ook ik werd aanvankelijk meegenomen gezien mijn lengte, maar later kon ik door  het trouwboekje mijn leeftijd (14 jaar) bewijzen.

dec: opblazen 3 huizen op de L.v.N.O.lndië. Wij werden vastgehouden op de hoek L.v.N.O.lndië en de Rijklof van Goenstraat.

sept. Vind met kameraad Duitse laarzen in moeras bij station L.v. N.O.lndië. Er zat nog een lichaam aan vast. Niemand gewaarschuwd want dat mocht niet van vader die een staker was .

Met moeder en de kar te voet naar Zoeterwoude voor het uit de grond halen van suikerbieten, ong. 100 kilo .

nov./dec: Spoorhuisjes aan de Loolaan worden ontruimd, afscheidingshek van spoorbielzen werd gesloopt, ongeveer 130 bielzen in diverse vrachten naar huis gesjouwd met moeder.

Hongertochten naar Medemblik, naar familie, per fiets op banden van luchtslangen die tussen de spoorwagons hangen. Heenreis overnacht in Ilpendam, terugreis bij het Leger des Heils in Amsterdam.

V-2 ontploft boven Bezuidenhout brokstukken in Usselincxstraat, Schenkkade, spoordijk richting Leiden, landerijen richting Voorburg Bilderdijklaan.

Dolle dinsdag: dansen en zingen op straat, piano buiten op hoek Schenkkade; v.d. Wijckstraat….. nsb-ers doodsbang.

Tulpenbollen voor consumptie ƒ 2,50/ ƒ 3,- per stuk

Regelmatig financiële steun via de ondergrondse, evenals adressen voor het halen van boter, bloem , vlees etc. dit werd per enveloppe medegedeeld.

Vaak zagen we honderden vliegtuigen overgaan naar het oosten.

40 minuten voor de lancering van een V-2 gingen er een aantal wagens, groot en klein (de kleine meestal wit uitgeslagen door vermoedelijk vloeibare zuurstof) over de Schenkkade/C.Reinierszkade, zijstraten werden afgezet, men moest binnen blijven.

1945 januari:  2e hongertocht naar Medemblik , terug met een boot tot de Laakkade.
Op het terrein van de groenteveiling Leidschendam, gelegen naast de remise bielzen gehaald tot er een Duitse spoorwegpolitie begon te schieten.
Bij de nsb-er op nr .80 gevraagd wat een brood kostte,  f 80,-! Met 8 dubbeltjes in de hand het brood uit zijn handen geritst.

jan, febr, maart, apr. met moeder regelmatig op pad in het Westland, Pijnacker, Nootdorp, om bij de tuinders verse groenten te kopen. Vaak lastig gevallen door de nsb-landwacht .

3 maart : vroeg op pad om melk te halen bij een boer in de Broekweg te Leidschendam , i.v.m. beschietingen door Engelse vliegtuigen moest dit zo vroeg mogelijk. Melk konden wij 3x per week zwart halen bij een boer, vader was 2x geopereerd aan zijn maag
Op de terugweg zag ik de bommen op het Bezuidenhout vallen, ik reed toen op de Bilderdijklaan (nu Kon.Julianalaan). Den Haag mocht ik niet meer in. Familie gehele dag aan het zoeken geweest en gevonden bij een collega van mijn vader in de Loolaan te Voorburg ( fam.Tap). Mijn oudste zus teruggevonden in het Forumtheater, Heerenstraat te Voorburg , zij was gewond, getroffen door een scherf aan haar voorhoofd, zij werkte in de Kon.Sophiestraat t.o. de Wilhelminakerk.

Tijdens het blussen van de branden in het Bezuidenhout werd er een V-2 gelanceerd die mislukte en terecht kwam t.h.v. de Ternootstraat.

4 en 5 maart naar huis geweest om kleding en dekens te halen.

5 mei: Twee moffenmeiden kaalgeknipt.

24/25 december: Nachtmis in de herstelde Liduinakerk, Schenkkade. Electrmotor defect, met de hand grote klokken geluid; 4 dagen doof!

Ik hoop dat u iets aan deze zwarte herinneringen heeft . Uiteraard is er meer gebeurd. Men kan er boeken over schrijven. Het is iets wat men niet meer vergeet.

Misschien tot ziens op 6 maart 2005 op de herdenkingsdag,

m.vr.gr.
M.G. de Bot
Roosendaal